"စၾကာ၀ဠာတစ္ခုလံုး ကိုးကြယ္မည့္ဘာသာ"
ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္ စၾကာ၀ဠာတစ္ခုလံုး ကိုးကြယ္ၾကသည့္ဘာသာတစ္ရားတစ္ခုျဖစ္ေပၚလာလိမ့္မည္။ ထိုဘာသာတစ္ရားသည္ တစ္ယူသန္၀ါဒ၊တရားေသ၀ါဒမ်ားကိုလည္း ေရွာင္လြဲႏိုင္လိမ့္မည္။ သဘာ၀ တရားနွင့္ ဘာသာတရားႏွစ္ခုလံုးကို လႊမ္းျခံဳမိသည့္ ထိုဘာသာတရားသည္ ရုပ္နာမ္တရားကို ကိုယ္ ေတြ႔ခံစားသိျမင္မႈႏွင့္ အဓိပၼါယ္ျပည့္၀သည့္ ေပါင္းစည္းညိညြတ္မႈအေပၚမွာ အေျခခံလိမ့္မည္။
ထိုအခ်က္အလက္မ်ားကို ဗုဒၶဘာသာက အေျဖထုတ္ေပးလိမ့္မည္။ အကယ္၍သာ ေခတ္သစ္သိပၹံနည္းက် လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အေျဖထုတ္ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မည့္ ဘာသာတရားတစ္ခုရိွလာမည္ဆိုလွ်င္ ထိုဘာသာ တရားသည္ ဗုဒၶဘာသာပဲျဖစ္လိမ့္မည္။
"ကမၻာေက်ာ္ သိပၹံွဆရာၾကီး ေဒါက္တာအဲလဘတ္ အိုင္စတိုင္း"
"ဘယ္အရာမွဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ထက္ပို၍ မသာလြန္ မေကာင္းျမတ္"
ဗုဒၶဘာသာဟုတ္ေသာ္ရိွ၊ မဟုတ္ေသာ္ရိွ ကၽြႏ္ုပ္သည္ကမၻာေပၚရိွ ဘာသာတရားအားလံုးကို ေလ့လာ ခဲ့ျပီးျဖစ္ဧ။္လွပတဲ့အရာမွာေရာ၊ ျပည့္စံုကံုလံုတဲ့အရာမွာပါ ဗုဒၶဘာသာရဲ႔ အမွန္တရားအရိယသစၥာ ေလးပါးနဲ႔ မဂၢင္ရွစ္ပါးဆိုတဲ့ အက်င့္လမ္းစဥ္ထက္ပို၍သာလြန္ေကာင္းျမတ္တဲ့အရာတစ္ခုမွ်မေတြ႔ပါ။ ထိုလမ္းစဥ္ႏွင့္အညီ ကိုယ္ဘ၀ကိုပံုေဖာ္ေရးအတြက္ ကၽြႏု္ပ္ ေက်နပ္ေရာင္ရဲပါဧ။္ ။
(ပါေမာၡရိုက္-စ္ ေဒးဗစ္)
"လူ႔ဘာသာတရား"
ေကာင္းကင္ထက္မွာ ေနလရိွေနသေရြ႔ ေျမကမာၻေပၚမွာ လူသားေတြတည္ရိွေနသေရြ႔ကာလပတ္လံုး ဗုဒၶဘာသာရိွေနမွာပါ။ အၾကာင္းမူရင္းသည္ လူ႔ဘာသာတရားျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ပါပဲ။
(သီရီလကၤာ ၀န္ၾကီးခ်ဴပ္ေဟာင္း ဘဒၵရာႏိႈက္)
"မူ၀ါဒျဖင့္ေနရေသာ ဘ၀"
ဗုဒၶဘာသာသည္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒျဖင့္ ေနထိုင္ရေသာဘ၀မဟုတ္၊ မူ၀ါဒျဖင့္ေနထိုင္ရေသာဘ၀ျဖစ္ဧ။္ ။ အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ သည္းခံေရးဘသာတရားတစ္ခုျဖစ္ဧ။္ ။ယင္းသည္ ေနမင္းေအာက္ရိွ စိတ္ေကာင္းေစ တနာအရိွဆံုးစနစ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
(ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဂ်ိဳးဇတ္၀ိန္း)
"အျမင့္ျမတ္ဆံုးလူသား"
သင္သည္အကယ္၍ အျမင့္ျမတ္ဆံုး လူသားတစ္ေယာက္ကို ေတြ႔ျမင္လိုပါက သူဖုန္းစားတို႔ အ၀တ္သကၤန္း ကို၀တ္ရံုဆင္ျမန္းထားေသာ (သာကီ၀င္မင္းသား) ဘုရင္တစ္ပါးကို ၾကည့္လိုက္ပါ။ သူဧ။္ ၾကည္ညိဳေလးစား ဖြယ္စင္ၾကယ္သန္႔ရွင္းမႈသည္လူ႔ေလာကတြင္ ၾကီးျမတ္လွပါေပဧ။္ ။
(မူဆလင္ ကဗ်ာဆရာ - အပၹၵဒူလ္ အတာဟီယ)
"ျမတ္ဗုဒၶဧ။္ ပဋိေသ၀၀ိႆဇၹနာ"
ဥပမာအားျဖင္ဆိုရေသာ္ အိလက္ထရြန္ဧ။္ အေနအထားသည္ တစ္မ်ိဴးတစ္စားတည္းေလာဟု ေမး လာခဲ့ေသာ္ မဟုတ္ဟုဆိုရပါမည္။အိလက္ထရြန္ဧ။္အေနအထားသည္ အခ်ိန္ႏွင့္အတူ ေျပာင္း လဲေနပါသေလာဟု ေမးလာခဲ့ေသာ္ မဟုတ္ဟုဆိုရပါမည္။ ေသသည့္ ေနာက္ကာလ၌ အတၱ၏အေျခ အေနႏွင့္ပတ္သတ္၍ အေမးခံလာရသည့္အခါ အထက္ပါအေျဖမ်ိဳးကို ဗုဒၶကေပးေတာ္မူခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ ယင္းအေျဖမ်ိဳးသည္ဆယ့္ခုႏွစ္၊ဆယ့္ရွစ္ခုႏွစ္ သိပၹံပညာ၏ အစဥ္အလာႏွင့္ ယဥ္ပါးျခင္းမရွိေသးေခ်။
(ေဂ်ာေရာဘတ္ အိုပင္ဟိုးမား)
အခုေလာက္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွည္လ်ားၾကာျမင့္လာခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကာလၾကီးတေလွ်ာက္လံုး အခ်ုုုဴပ္အျခာအာဏာပိုင္စိုးလာေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက အျခားဘာသာ၀င္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ ကြတ္ျမတ္သည္ဟူေသာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာဟူ၍ ရွည္လ်ားၾကာျမင့္လွသည့္ဗုဒၶဘာသာ သမိုင္းေၾကာင္းတြင္ ကၽြႏု္ပ္မေတြ႔ရပါေခ်။
(ပါေမာကၡ ရိုင္းစ္ ေဒးဗစ္)
အခုေလာက္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွည္လ်ားၾကာျမင့္လာခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကာလၾကီးတေလွ်ာက္လံုး အခ်ုုုဴပ္ အျခာအာဏာပိုင္စိုးလာေသာဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကအျခားဘာသာ၀င္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ကြတ္ျမတ္သည္ ဟူေသာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာဟူ၍ ရွည္လ်ားၾကာျမင့္လွသည့္ဗုဒၶဘာသာသမိုင္းေၾကာင္းတြင္ ကၽြႏု္ပ္ မေတြ႔ရပါေခ်။
(ပါေမာကၡ ရိုင္းစ္ ေဒးဗစ္)
ဤအရာတြင္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ထာ၀ရတည္ရိွေသာ သစၥာတရားတို႔၏တန္ဖိုးကို တိတိလင္းလင္း ရွင္္းျပ ေတာ္မူသည့္အျပင္အႏိၵယႏိုင္ငံ၏ကိုယ္က်င့္တရားကိုပါ တိုးတက္ျမင္းမားေစခဲ့၏။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ကမၻာေလာကၾကီးအားေပးအပ္ထားသည့္ အၾကီးျမတ္ဆံုးေသာ သူေတာ္စင္ပညာ ရိွလူ႔ဂေဂးၾကီးတစ္ဦး
ျဖစ္ပါေပဧ။္။
(အေနာက္တိုင္းသားဦးေဆာင္ေတြးေခၚရွင္ အယ္လ္ဘတ္စဆိတ္စာ)
ေခတ္သစ္သိပၹံပညာ၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆို္င္ယွဥ္ျပိဳင္မည့္ ဘာသာတရားတစ္ခု ရိွသည္ဆိုပါလွ်င္ ယင္းသည္ဗုဒၶဘာသာပင္လွ်င္ျဖစ္ရပါမည္။
(အယ္လ္ဘတ္ အိန္းစတိန္း)
"အမွန္ျမင္သူ၏စကား"
သင္ဟာတကၠသိုလ္က ဘြဲ႔ေကာင္းေကာင္းတစ္ခု(သို႔) ကားသစ္တစ္စီး (သို႔) အသံအလြန္ေကာင္သည့္ စတိရီယို ကတ္ဆတ္တစ္လံုးဒါမွမဟုတ္ ကမၻာဘယ္အရပ္ေဒသမဆို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာ ႏိုင္တဲ့အခြင့္အေရးဆိုတာ တကယ္ပဲေက်နပ္မႈေပးႏိုင္ပါတယ္လို႔သင္ဆိုမယ္ဆိုပါေတာ့ ။ဒါဆိုရင္ ကၽြန္မေျပာခ်င္ပါတယ္။အေနာက္နိုင္ငံသားေတြဟာ ဒါေတြကိုၾကိဴးစားရယူရင္းနဲ့ပဲ ၀မ္းနည္းမႈ၊စိုးရိမ္ ပူပန္ရမႈေတြ ေတြၾကံဳေနရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ဒိလို တပ္မက္မႈအဖံုဖံုကို ေလးေလးနက္နက္စဥ္းစားသံုးသတ္ ေလ့လာၾကည့္ေစခ်င္ပါ တယ္။ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မဟာ အဲ့ဒီ က်င့္စဥ္မ်ားကို အားရေက်နပ္မႈ မရိွခဲ့ပါဘူး။၁၉၇၆-ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လမွာ ဗုဒၶဘာသာ တရားရိပ္သာတစ္ခုမွာ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႔ သစၥာေလးပါးတရား နဲ့ လကၡာေရးသံုးပါးအေၾကာင္းကို ပတမဆံုးနာၾကား ရပါတယ္။အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစျပီး ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားတဲ့ တရာေတာ္မွလြဲ၍ဘယ္အေတြး အေခၚအယူအဆကိုမွ အားရေက်နပ္မႈမရိ်ခဲ့ပါ။
ဘာဘရာဂ်င္နပ္စ္(အေမရိကန္)
ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္ စၾကာ၀ဠာတစ္ခုလံုး ကိုးကြယ္ၾကသည့္ဘာသာတစ္ရားတစ္ခုျဖစ္ေပၚလာလိမ့္မည္။ ထိုဘာသာတစ္ရားသည္ တစ္ယူသန္၀ါဒ၊တရားေသ၀ါဒမ်ားကိုလည္း ေရွာင္လြဲႏိုင္လိမ့္မည္။ သဘာ၀ တရားနွင့္ ဘာသာတရားႏွစ္ခုလံုးကို လႊမ္းျခံဳမိသည့္ ထိုဘာသာတရားသည္ ရုပ္နာမ္တရားကို ကိုယ္ ေတြ႔ခံစားသိျမင္မႈႏွင့္ အဓိပၼါယ္ျပည့္၀သည့္ ေပါင္းစည္းညိညြတ္မႈအေပၚမွာ အေျခခံလိမ့္မည္။
ထိုအခ်က္အလက္မ်ားကို ဗုဒၶဘာသာက အေျဖထုတ္ေပးလိမ့္မည္။ အကယ္၍သာ ေခတ္သစ္သိပၹံနည္းက် လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အေျဖထုတ္ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မည့္ ဘာသာတရားတစ္ခုရိွလာမည္ဆိုလွ်င္ ထိုဘာသာ တရားသည္ ဗုဒၶဘာသာပဲျဖစ္လိမ့္မည္။
"ကမၻာေက်ာ္ သိပၹံွဆရာၾကီး ေဒါက္တာအဲလဘတ္ အိုင္စတိုင္း"
"ဘယ္အရာမွဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ထက္ပို၍ မသာလြန္ မေကာင္းျမတ္"
ဗုဒၶဘာသာဟုတ္ေသာ္ရိွ၊ မဟုတ္ေသာ္ရိွ ကၽြႏ္ုပ္သည္ကမၻာေပၚရိွ ဘာသာတရားအားလံုးကို ေလ့လာ ခဲ့ျပီးျဖစ္ဧ။္လွပတဲ့အရာမွာေရာ၊ ျပည့္စံုကံုလံုတဲ့အရာမွာပါ ဗုဒၶဘာသာရဲ႔ အမွန္တရားအရိယသစၥာ ေလးပါးနဲ႔ မဂၢင္ရွစ္ပါးဆိုတဲ့ အက်င့္လမ္းစဥ္ထက္ပို၍သာလြန္ေကာင္းျမတ္တဲ့အရာတစ္ခုမွ်မေတြ႔ပါ။ ထိုလမ္းစဥ္ႏွင့္အညီ ကိုယ္ဘ၀ကိုပံုေဖာ္ေရးအတြက္ ကၽြႏု္ပ္ ေက်နပ္ေရာင္ရဲပါဧ။္ ။
(ပါေမာၡရိုက္-စ္ ေဒးဗစ္)
"လူ႔ဘာသာတရား"
ေကာင္းကင္ထက္မွာ ေနလရိွေနသေရြ႔ ေျမကမာၻေပၚမွာ လူသားေတြတည္ရိွေနသေရြ႔ကာလပတ္လံုး ဗုဒၶဘာသာရိွေနမွာပါ။ အၾကာင္းမူရင္းသည္ လူ႔ဘာသာတရားျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ပါပဲ။
(သီရီလကၤာ ၀န္ၾကီးခ်ဴပ္ေဟာင္း ဘဒၵရာႏိႈက္)
"မူ၀ါဒျဖင့္ေနရေသာ ဘ၀"
ဗုဒၶဘာသာသည္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒျဖင့္ ေနထိုင္ရေသာဘ၀မဟုတ္၊ မူ၀ါဒျဖင့္ေနထိုင္ရေသာဘ၀ျဖစ္ဧ။္ ။ အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ သည္းခံေရးဘသာတရားတစ္ခုျဖစ္ဧ။္ ။ယင္းသည္ ေနမင္းေအာက္ရိွ စိတ္ေကာင္းေစ တနာအရိွဆံုးစနစ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
(ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဂ်ိဳးဇတ္၀ိန္း)
"အျမင့္ျမတ္ဆံုးလူသား"
သင္သည္အကယ္၍ အျမင့္ျမတ္ဆံုး လူသားတစ္ေယာက္ကို ေတြ႔ျမင္လိုပါက သူဖုန္းစားတို႔ အ၀တ္သကၤန္း ကို၀တ္ရံုဆင္ျမန္းထားေသာ (သာကီ၀င္မင္းသား) ဘုရင္တစ္ပါးကို ၾကည့္လိုက္ပါ။ သူဧ။္ ၾကည္ညိဳေလးစား ဖြယ္စင္ၾကယ္သန္႔ရွင္းမႈသည္လူ႔ေလာကတြင္ ၾကီးျမတ္လွပါေပဧ။္ ။
(မူဆလင္ ကဗ်ာဆရာ - အပၹၵဒူလ္ အတာဟီယ)
"ျမတ္ဗုဒၶဧ။္ ပဋိေသ၀၀ိႆဇၹနာ"
ဥပမာအားျဖင္ဆိုရေသာ္ အိလက္ထရြန္ဧ။္ အေနအထားသည္ တစ္မ်ိဴးတစ္စားတည္းေလာဟု ေမး လာခဲ့ေသာ္ မဟုတ္ဟုဆိုရပါမည္။အိလက္ထရြန္ဧ။္အေနအထားသည္ အခ်ိန္ႏွင့္အတူ ေျပာင္း လဲေနပါသေလာဟု ေမးလာခဲ့ေသာ္ မဟုတ္ဟုဆိုရပါမည္။ ေသသည့္ ေနာက္ကာလ၌ အတၱ၏အေျခ အေနႏွင့္ပတ္သတ္၍ အေမးခံလာရသည့္အခါ အထက္ပါအေျဖမ်ိဳးကို ဗုဒၶကေပးေတာ္မူခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ ယင္းအေျဖမ်ိဳးသည္ဆယ့္ခုႏွစ္၊ဆယ့္ရွစ္ခုႏွစ္ သိပၹံပညာ၏ အစဥ္အလာႏွင့္ ယဥ္ပါးျခင္းမရွိေသးေခ်။
(ေဂ်ာေရာဘတ္ အိုပင္ဟိုးမား)
အခုေလာက္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွည္လ်ားၾကာျမင့္လာခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကာလၾကီးတေလွ်ာက္လံုး အခ်ုုုဴပ္အျခာအာဏာပိုင္စိုးလာေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက အျခားဘာသာ၀င္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ ကြတ္ျမတ္သည္ဟူေသာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာဟူ၍ ရွည္လ်ားၾကာျမင့္လွသည့္ဗုဒၶဘာသာ သမိုင္းေၾကာင္းတြင္ ကၽြႏု္ပ္မေတြ႔ရပါေခ်။
(ပါေမာကၡ ရိုင္းစ္ ေဒးဗစ္)
အခုေလာက္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွည္လ်ားၾကာျမင့္လာခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကာလၾကီးတေလွ်ာက္လံုး အခ်ုုုဴပ္ အျခာအာဏာပိုင္စိုးလာေသာဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကအျခားဘာသာ၀င္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ကြတ္ျမတ္သည္ ဟူေသာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာဟူ၍ ရွည္လ်ားၾကာျမင့္လွသည့္ဗုဒၶဘာသာသမိုင္းေၾကာင္းတြင္ ကၽြႏု္ပ္ မေတြ႔ရပါေခ်။
(ပါေမာကၡ ရိုင္းစ္ ေဒးဗစ္)
ဤအရာတြင္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ထာ၀ရတည္ရိွေသာ သစၥာတရားတို႔၏တန္ဖိုးကို တိတိလင္းလင္း ရွင္္းျပ ေတာ္မူသည့္အျပင္အႏိၵယႏိုင္ငံ၏ကိုယ္က်င့္တရားကိုပါ တိုးတက္ျမင္းမားေစခဲ့၏။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ကမၻာေလာကၾကီးအားေပးအပ္ထားသည့္ အၾကီးျမတ္ဆံုးေသာ သူေတာ္စင္ပညာ ရိွလူ႔ဂေဂးၾကီးတစ္ဦး
ျဖစ္ပါေပဧ။္။
(အေနာက္တိုင္းသားဦးေဆာင္ေတြးေခၚရွင္ အယ္လ္ဘတ္စဆိတ္စာ)
ကမၻာစိတ္ပိုင္းယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ စစ္မွန္ေသာရုပ္ပိုင္းယဥ္ေက်းမႈတို႔ ထြန္းကားေရးအတြက္ လူ႔သမိုင္း ေၾကာင္းရိွအျခားေသာၾသဇာအာဏာထက္ ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္က ပို၍လုပ္ေဆာင္ထားပါျပီ။
(အိပ္ခ်္ဂ်ီ၀ဲလ္)
ေခတ္သစ္သိပၹံပညာ၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆို္င္ယွဥ္ျပိဳင္မည့္ ဘာသာတရားတစ္ခု ရိွသည္ဆိုပါလွ်င္ ယင္းသည္ဗုဒၶဘာသာပင္လွ်င္ျဖစ္ရပါမည္။
(အယ္လ္ဘတ္ အိန္းစတိန္း)
"အမွန္ျမင္သူ၏စကား"
သင္ဟာတကၠသိုလ္က ဘြဲ႔ေကာင္းေကာင္းတစ္ခု(သို႔) ကားသစ္တစ္စီး (သို႔) အသံအလြန္ေကာင္သည့္ စတိရီယို ကတ္ဆတ္တစ္လံုးဒါမွမဟုတ္ ကမၻာဘယ္အရပ္ေဒသမဆို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာ ႏိုင္တဲ့အခြင့္အေရးဆိုတာ တကယ္ပဲေက်နပ္မႈေပးႏိုင္ပါတယ္လို႔သင္ဆိုမယ္ဆိုပါေတာ့ ။ဒါဆိုရင္ ကၽြန္မေျပာခ်င္ပါတယ္။အေနာက္နိုင္ငံသားေတြဟာ ဒါေတြကိုၾကိဴးစားရယူရင္းနဲ့ပဲ ၀မ္းနည္းမႈ၊စိုးရိမ္ ပူပန္ရမႈေတြ ေတြၾကံဳေနရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ဒိလို တပ္မက္မႈအဖံုဖံုကို ေလးေလးနက္နက္စဥ္းစားသံုးသတ္ ေလ့လာၾကည့္ေစခ်င္ပါ တယ္။ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မဟာ အဲ့ဒီ က်င့္စဥ္မ်ားကို အားရေက်နပ္မႈ မရိွခဲ့ပါဘူး။၁၉၇၆-ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လမွာ ဗုဒၶဘာသာ တရားရိပ္သာတစ္ခုမွာ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႔ သစၥာေလးပါးတရား နဲ့ လကၡာေရးသံုးပါးအေၾကာင္းကို ပတမဆံုးနာၾကား ရပါတယ္။အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစျပီး ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားတဲ့ တရာေတာ္မွလြဲ၍ဘယ္အေတြး အေခၚအယူအဆကိုမွ အားရေက်နပ္မႈမရိ်ခဲ့ပါ။
ဘာဘရာဂ်င္နပ္စ္(အေမရိကန္)
