က်မ အသက္ ၁၂ နွစ္မွာ မိဘမ်ားနွင့္ စကၤာပူနိုင္ငံမွာ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ၿပီး နိုင္ငံျခားဆိုတာႏွင့္ စတင္ရင္းနီးခဲ့သည္။ အသက္ ၁၇ နွစ္အရြယ္ကစျပီး ကေနဒါနွင့္ အဂၤလန္နိုင္ငံတို႔တြင္ တစ္ေယာက္တည္း ေကာလိပ္နွင့္ တကၠသိုလ္သြားတက္ေတာ့၊ ေနာက္ထပ္နုိင္ငံျခားသို႔ ေရာက္ခဲ့ျပန္သည္။
နိုင္ငံျခားဆိုသည့္အတိုင္း က်မရင္ဆိုင္ရတာေတြက အေျပာင္းအလဲ အသစ္အဆန္းေတြ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။
ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလိုက်င့္ရမယ္ ဟု လူေတြေျပာေလ့ရွိၾကသည္။
အတိုင္းအတာတခုအထိ မွန္သည္။ သူမ်ားနိုင္ငံေရာက္မွေတာ့ ကိုယ္က လူထူးလူဆန္းလို တသီးတျခားျဖစ္ေနလွ်င္ ပတ္၀န္းက်င္သစ္မွာ ေနသားတက်ျဖစ္ဖို႔ ခဲယဥ္းသည္။ ပတ္၀န္းက်င္သစ္မ်ားက က်မတို႔ အေတြးအေခၚမ်ား၊ အေနအထိုင္မ်ားအေပၚ အတိုင္းအတာတခုအထိ လႊမ္းမိုးတာေတြကို ေသခ်ာဆန္းစစ္ရမည္။
အဓိကက ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္မွာ ျဖစ္ေနတာေတြအေပၚ စဥ္းစားဆင္ျခင္ သံုးသပ္တာလုပ္ျပီး၊ စံုလံုးကန္း ေမ်ာပါမသြားဖို႔ပင္။ အဂၤလန္နိုင္ငံမွ တခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္မွာ စကၤာပူ၊ မေလးရွားတို႔က
ေက်ာင္းသြားတက္ၾကသူေတြ မ်ားျပားသည္။ အင္ဂ်င္နီယာလိုင္းေတြမွာဆိုရင္ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က စကၤာပူ မေလးရွားတို႔မွ ေက်ာင္းသား/သူ မ်ား ျဖစ္သည္။
အမ်ားစုက သူတို႔အသိုင္းအ၀ိုင္းထဲမွာပဲ ေနတတ္ၾကသည္။ တျခားနိုင္ငံမွ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ အဂၤလန္နိုင္ငံသား ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ၊ သြားသြားလာလာ မလုပ္ၾက။ က်မကေတာ့ အဲလိုအေျခအေနကို မနွစ္သက္မိ။ နိုင္ငံရပ္ျခားကို သြားေနဖို႔ အခြင့္အလမ္းရတာကို အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးခ်ျပီး၊ တျခားနိုင္ငံသားေတြႏွင့္ ခင္မင္ရင္းနီးျပီး သူတို႔ အေနအထိုင္၊ အျပဳအမူ၊ အေတြးအေခၚ၊ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံေတြကို ေလ့လာဆန္းစစ္သင့္သည္ဟု ျမင္သည္။
ဒါေၾကာင့္လည္း စကၤာပူနိုင္ငံရွိ က်မစာသင္ခဲ့ေသာ ေပၚလီတကၠနစ္ (polytechnic) မွ ျမန္မာေက်ာင္း
သားမ်ားကို ကိုယ့္ျမန္မာေက်ာင္းသားခ်င္း စည္းလံုးညီညြတ္တာသာမက၊ စကၤာပူနွင့္ တျခားနိုင္ငံမ်ားမွ ေက်ာင္းလာတက္ၾကေသာ တျခားေက်ာင္းသား မ်ားနွင့္ပါ ထိေတြ႔ဆက္ဆံဖို႔ အၿမဲတိုက္တြန္းမိသည္။
က်မစာသင္ခဲ့ေသာ Republic Polytechnic (RP) တြင္ စာသင္နည္းက လက္ခ်ာ (lecture) ေပးတာမိ်ဳး မဟုတ္။ Problem-Based Learning (PBL) ဆိုတာကို သံုးျပီး၊ ေက်ာင္းသားေတြကို ေန႔စဥ္ ပုစာၦ (သို႔) ျပႆနာတခုကို ခ်ေပးျပီး၊ အဖြဲ႔လိုက္ စဥ္းစားေတြးေခၚျပီး အေျဖထုတ္တတ္ေအာင္ သင္ၾကားေပးသည္။
အဲဒီသင္ၾကားနည္းစနစ္ကေန ေက်ာင္းသားေတြကို ကိုယ္ပိုင္ေလ့လာသင္ယူတတ္ေအာင္ (self-learning)၊ အဖြဲ႔လိုက္ အလုပ္လုပ္တတ္ေအာင္ (team work)၊ အဖြဲ႔၀င္တေယာက္အေနနဲ႔ တာ၀န္ယူတတ္ေအာင္ (responsibility)၊ ကိုယ့္ေလ့လာသင္ယူမႈအေပၚ ကိုယ့္ဘာသာ ျပန္လည္ဆန္းစစ္တတ္ေအာင္ (self-reflection) စတာေတြကို ေလ့က်င့္ေပးသည္။
အဖြဲ႔လိုက္ တတန္းလံုးကို တင္ျပတာ (presentation) လည္း လုပ္ရသည္။ အမွတ္ေပးတဲ့အခါ စာေမးပြဲရလဒ္က ငါးဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္သာယူျပီး၊ က်န္သည့္ ငါးဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းက အတန္းထဲမွာ ေန႔စဥ္ေလ့လာသင္ယူမႈအတြက္ေပးေသာ ဂရိတ္ေတြ (grades) ထဲက ယူသည္။
ဒါသင္၊ ဒါက်က္၊ ဒါေျဖ သင္ၾကားနည္းစနစ္မိ်ဳးႏွင့္ အသားက်ခဲ့ေသာ ျမန္မာေက်ာင္းသားမ်ား ပထမနွစ္ PBL သင္ၾကားနည္းစနစ္မွာ အခက္အခဲေတြ႔ၾကတာ မ်ားသည္။ အေတြးအေခၚပိုင္းကို ဦးစားေပးေသာ ေမးခြန္းေတြကို မၾကံဳဖူးေတာ့၊ မေျဖနိုင္ၾကတာ မ်ားသည္။
တခ်ိဳ႕က အတန္းထဲ ေဆြးေႏြးခ်ိန္ေတြမွာ ဘာမွ၀င္မေျပာေသာေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ေလ့လာသင္ယူမႈတြက္ ဂရိတ္မေကာင္းတာေတြ ျဖစ္ၾကေတာ့ စိတ္ပ်က္ၾကသည္။ သူတို႔လိုပဲ RP မွာ စတက္တုန္းက အခက္အခဲေတြ ႀကံဳခဲ့ေပမယ့္၊ ေအာင္ျမင္သြားေသာ ျမန္မာေက်ာင္းသူတဦးအေၾကာင္း က်မေျပာေလ့ရွိသည္။ အဲဒီေက်ာင္းသူက သူမ၏ ပထမနွစ္၀က္စာသင္ကာလေလာက္တြင္ က်မကို လာေတြ႔ျပီး အၾကံဥာဏ္ေတာင္းခဲ့သည္။
အတန္းထဲတြင္ သူမနွင့္တဖြဲ႔တည္း အတူလုပ္ရေသာ စကၤာပူနွင့္ တျခားနိုင္ငံမွ ေက်ာင္းသားမ်ားက သူမကို အဖက္မလုပ္သလို လုပ္ေၾကာင္း၊ အေတြးအေခၚပိုင္းကို ဦးစားေပးေသာ သင္ခန္းစာမိ်ဳးကို နားမလည္ေၾကာင္း၊ အတန္းထဲ ေဆြးေႏြးခ်ိန္ေတြမွာ ပါ၀င္ျခင္း (participation) နည္းပါးလို႔ အမွတ္မေကာင္းတဲ့အေၾကာင္း၊ တတန္းလံုးမွာ သူမတေယာက္တည္း ျမန္မာျဖစ္ေနေတာ့ တေယာက္တည္းျဖစ္ေနတဲ့အေၾကာင္း စတာေတြ ငိုျပီး ေျပာျပခဲ့သည္။
သူမ်ားနိုင္ငံမွာ စာလာသင္ရတာဆိုေတာ့ လူသစ္ ေနရာသစ္မွာ ဘာမဆိုရင္ဆိုင္နိုင္ဖို႔ စိတ္ဓါတ္ခိုင္ခိုင္ထားဖို႔ လိုေၾကာင္း၊ ကိုယ္က အဖြဲ႔မွာ သူတို႔ထက္ အျမဲေတာ္ေနျပီး၊ အေရးပါတဲ့ပံ့ပိုးမႈကို လုပ္ျပနိုင္ရင္ ကိုယ့္ကိုလ်စ္လ်ဴရွဳေတာ့မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ေန႔စဥ္သင္ခန္းစာကို ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ျပီး ၾကိဳးစားဖို႔ က်မက အားေပးတိုက္တြန္းခဲ့သည္။
ဒုတိယနွစ္တြင္ က်မသင္ေသာအတန္းမွာ သူမနွင့္ ျပန္ဆံုေတာ့၊ သူမတေယာက္တည္းသာ ျမန္မာ၊ က်န္ေသာေက်ာင္းသားမ်ားက စကၤာပူနိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္သည္။ အတန္းထဲမွာ သူမက စာအေတာ္ဆံုးျဖစ္ျပီး၊ သူမကို သူတို႔စာေမးၾကတိုင္းလည္း သူမက ေသခ်ာရွင္းျပသည္။
သင္ခန္းစာကို ေဆြးေႏြးေသာအခါတိုင္းလည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈအျပည့္နွင့္ သူမ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးသည္။ ဒါေၾကာင့္ အကုန္လံုးက သူမကိုေလးစားျပီး သူတို႔ႏွင့္ တဖြဲ႕တည္း
ျဖစ္ေစခ်င္ၾကသည္။
ျမန္မာေက်ာင္းသူတေယာက္ အဲလို တိုးတက္ေအာင္ျမင္တာကို ၾကည့္ျပီး က်မဂုဏ္ယူ၀မ္းသာမိသည္။ မိဘႏွင့္အတူရွိစဥ္ မိဘက အကုန္လိုက္လုပ္ေပးနိုင္ေပမယ့္၊ နိုင္ငံျခားေရာက္ေသာအခါ တစ္ေယာက္တည္း ရုန္းကန္ၾကရသည္။
နိုင္ငံျခားထြက္လာျပီးမွ ကိုယ့္အသိုင္းအ၀န္းမွာ ျမန္မာမရွိဟုဆိုျပီး အားငယ္တာမိ်ဳး မျဖစ္သင့္ေပ။ စိတ္ဓါတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ၾကံ့ခိုင္ဖို႔၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အားကိုးေသာစိတ္၊ ကိုယ့္လုပ္ရပ္အေပၚ တာ၀န္ယူတတ္ေသာစိတ္၊ ကိုယ့္ကို အထင္ေသးခ်င္သူေတြကို ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကို သိေအာင္ ၾကိဳးစားမယ္ဆိုေသာစိတ္တို႔ ရွိဖို႔ လိုအပ္သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွ ပညာေရး၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ေနသူတဦးက ေျပာဖူးသည္ - -
“က်ေနာ့္ဆီလာတဲ့ ျမန္မာလူငယ္ေတြက နိုင္ငံျခားမွာ ေက်ာင္းတက္ခ်င္တာေလာက္ပဲ သိၾကတယ္။ တကၠသိုလ္ေတြ၊ သင္တန္းေတြအေၾကာင္း seminar လိုမိ်ဳးေတြနဲ႔ အင္ေဖာ္ေမးရွင္း (information) ေပးေတာ့လည္း နားမေထာင္ခ်င္ၾကဖူး၊ သူတို႔ နိုင္ငံျခားမွာ ေက်ာင္းတက္ဖို႔ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္က လုပ္ေပးနိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္တယ္၊
ဒီေတာ့ အဲလို seminar ေတြ နားေထာင္ေနစရာ မလိုဘူး လို႔ ေျပာၾကတယ္။” ျမန္မာနုိင္ငံမွာ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ေပးသည့္စနစ္က မ်ားျပားလွသည္္။ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း သတ္သတ္မွတ္မွတ္ စနစ္တက်မရွိေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ထို၀န္ေဆာင္သူတို႔ကို ပိုက္ဆံေပးလိုက္လွ်င္ ကိုယ့္အတြက္ အလုပ္မရွဳပ္ေတာ့။
သို႔ေသာ္ နိုင္ငံျခားမွာ ပညာသင္ဖို႔အတြက္၊ ကိုယ္တက္မည့္လိုင္း၊ ကိုယ္တက္မည့္ ေက်ာင္း
အေၾကာင္းတို႔ကိုေတာင္ မေလ့လာခ်င္တာမိ်ဳးကေတာ့ မျဖစ္သင့္ေပ။ ပညာေရး၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ေနသူက တကယ္စိတ္ထားမွန္ႏွင့္ လုပ္ေပးခဲ့သည္ဆိုရင္ေတာင္၊ ဘယ္လိုင္းက အသင့္ေတာ္ဆံုးလဲဆိုတာ ကာယကံရွင္ေလာက္ မသိနိုင္။
တခ်ိဳ႕ဆို စိတ္ထားမမွန္၊ ရတဲ့လိုင္းကို ပိုက္ဆံရ ျပီးေရာဆိုျပီး ေက်ာင္းသားကို ျဖစ္သလို သြင္းေပးလိုက္တာေတြလည္း ရွိသည္။ ဒါေၾကာင့္ ပညာေရး seminar ေတြကို လိုက္နားေထာင္ျပီး၊ ကိုယ္က ဘယ္လိုင္းမိ်ဳးကို စိတ္၀င္စားလဲဆိုတာ ကိုယ့္ဘာသာ ဆန္းစစ္သင့္သည္။ နိုင္ငံျခားမွ ေက်ာင္းတိုင္း မေကာင္းၾက။ တခ်ိဳ႕က နိုင္ငံျခားေက်ာင္းသားေတြအတြက္ စီးပြားျဖစ္သာ ဖြင့္ထားတာျဖစ္သည္။
ဒါေၾကာင့္ အင္တာနက္မွ ျဖစ္ျဖစ္၊ အဲဒီနိုင္ငံမွာ ေက်ာင္းတက္ေနေသာ ကိုယ့္အသိအကြ်မ္းမ်ားမွ တဆင့္ျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္တက္မည့္ ေက်ာင္းႏွင့္ လိုင္းအေၾကာင္းတို႕ကို ထပ္မံ ရွာေဖြေလ့လာသင့္သည္။
ျမန္မာလူငယ္အမ်ားစုက ေက်ာင္းတက္ဖို႔၊ အလုပ္ရွာဖို႔ စတာေတြေၾကာင့္ နိုင္ငံျခားသြားခ်င္ၾကသည္။ ဘယ္လိုအေၾကာင္းေၾကာင့္ပဲျဖစ္ေစ နိုင္ငံျခားသြားမည္ဆိုလွ်င္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္တာေတြ ရွိရမည္။ နိုင္ငံျခားသြားေသာအခါ ဘာေတြလုိအပ္လဲဆိုတာလည္း ၾကိဳတင္ေလ့လာထားသင့္သည္။
ဥပမာ .. ေက်ာင္းတက္တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အလုပ္လုပ္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ အဂၤလိပ္စာေကာင္းဖို႔ လိုအပ္သည္။ အလုပ္လုပ္သူေတြအတြက္ အဓိကက စကားေျပာ ႏွင့္ သူမ်ားေျပာတာ ဘယ္ေလာက္နားလည္လဲ၊
ေက်ာင္းတက္သူေတြအတြက္ စကားေျပာ၊ နားေထာင္ျခင္း၊ အေရး၊ အဖတ္ တို႔ျဖစ္သည္။
ဘာမွႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ မရွိဘဲ၊ သူမ်ားေတြသြားလို႔ နိုင္ငံျခားကို သြားတယ္ဆိုတဲ့လူမိ်ဳးေတြအတြက္ နိုင္ငံျခားမွာ အခက္အခဲေတြ ပိုၾကံဳရသည္။ ကိုယ္က လိုအပ္တဲ့ျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္သြားလွ်င္၊ နိုင္ငံျခားအေတြ႔အၾကံဳကေန ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေလ့လာသင္ယူျပီး၊ ပိုတိုးတက္နုိင္သည္။ နိုင္ငံျခားမွာေက်ာင္းတက္ၾကေသာ ေက်ာင္းသားအမ်ားစုက ေက်ာင္းတက္ရင္း အခ်ိန္ပိုင္းအလုပ္လုပ္ၾကသည္။
တခ်ိဳ႕က တကယ္ပဲ မိဘကို ေငြေၾကးပိုင္းမွာ ကိုယ္တတ္နိုင္သေလာက္ ကူညီခ်င္ေသာေၾကာင့္၊ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကိုယ္သံုးခ်င္တာသံုးဖို႔ ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းခ်ိန္ေတြပ်က္၊ အလုပ္က ပင္ပန္းေသာေၾကာင့္ အတန္းထဲမွာ စာမလိုက္နိုင္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို က်မ ဆံုရတိုင္း၊ သူတို႔၏ နိုင္ငံျခားလာရေသာ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ မေပ်ာက္ဖို႔ အေရးၾကီးေၾကာင္း သတိေပးမိသည္။ ကိုယ္က ပညာယူဖို႔ဆိုလွ်င္ ပညာကို ထိပ္တန္းက အမွတ္ေကာင္းေကာင္းနွင့္ ရဖို႔ အဓိကျဖစ္သည္။
ျပတ္သားေသာ ရည္မွန္းခ်က္ ထားျပီး၊ ထိုရည္မွန္းခ်က္ကို အျမဲဆုပ္ကိုင္ထားဖို႔ လိုအပ္သည္။ နိုင္ငံျခားသြားတယ္ဆိုတာလည္း အေရးပါေသာ ဘ၀အေတြ႔အၾကံဳတခုပင္ျဖစ္သည္။
အဲဒီအေတြ႕အၾကံဳကေန ဘယ္ေလာက္ ေလ့လာသင္ယူနိုင္မလဲ၊ ဘယ္လိုအက်ိဳးရွိရွိ အသံုးခ်မလဲဆိုတာ က်မတို႔အေပၚမွာပင္ မူတည္သည္။ စိတ္ဓါတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေရာ၊ နည္းပညာအရေရာ လိုအပ္တာေတြ
ေသခ်ာျပင္ဆင္ျပီး နိုင္ငံျခားသြားမွ၊ ကိုယ့္ဘ၀တက္လမ္းကို တြန္းပို႔ေပးေစနိုင္ေသာ အေတြ႔အၾကံဳေကာင္း
တခု ျဖစ္လာနိုင္ေပမည္။
ခင္ႏွင္းစိုး ၁၈ ေမလ ၂၀၁၂ (ေမလ ၂၄ ရက္ ၂၀၁၂ ထုတ္ Venus News Journal တြင္ေဖာ္ျပျပီးျဖစ္သည္)
