ကေလးေတြ ဘယ္အရြယ္မွာ ေငြအေၾကာင္း ဘယ္ေလာက္ သိထားသင္႔လဲ

သမၼတအိုဘားမားရဲ႕ ညြန္ၾကားခ်က္အရ သူရဲ႕ ေငြေၾကးနဲ႔ ဘ႑ာေရး ထိပ္တန္းအႀကံေပးအဖြဲ႔က ကေလးေတြ ဘယ္အသက္အရြယ္မွာ ေငြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္ေလာာက္ သိထားသင္႔တယ္၊ ဘယ္အရြယ္မွာ ေငြကို ဘယ္လို စသံုးသင္႔တယ္ ဆိုတာကို ၁၈ လၾကာ သုေတသန လုပ္ခဲ႔ၾကပါတယ္။

အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ႔ ေငြေၾကာင္႔ မေကာင္းတဲ႔ အက်င္႔စရိုက္ဆိုးေတြ မျဖစ္ေအာင္ ငယ္စဥ္ကတည္းက တားျမစ္ဖို႔၊ ကမၻာ႔ေငြေၾကးႏွႈန္းေတြနဲ႔ လည္ပတ္ပံုကို တစ္ဦးခ်င္း သိရွိေစဖို႔၊ ေန႔စဥ္ သြားတိုက္ရသလိုမ်ဳိး ေန႔စဥ္ ေငြစုေဆာင္းတတ္ေအာင္ ကေလးေတြကို သင္ၾကားေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ စီးပြားေရး နာလည္ထဖို႔နဲ႔ ဗုန္းေပါလေအာ သံုးတတ္တဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ အက်င္႔ကို ေဖ်ာက္ဖို႔ သမၼတက ရည္ရြယ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ ကေလးမ်ား ေငြေၾကး နားလည္ေရး သုေတသနလုပ္ငန္းအဖြဲ႔မွာ သမၼတရဲ႕ စီးပြားေရး အႀကံေပးအဖြဲ႔ ဥကၠဌ Alan Krueger နဲ႔ အမ်ဳိးသားစီးပြားေရး ေကာင္စီ ဒါရိုက္တာ Gene Sperling တို႔ ဦးေဆာင္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ၁၈ လတာ သုေတသနရလဒ္ကို အတည္ျပဳၿပီးရင္ အိမ္ျဖဴေတာ္က ေက်ာင္းေတြ၊ ပညာေရးသမားေတြကို တင္ျပေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သုေတသနရလဒ္ အခ်ဳိ႕ကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အသက္ ၃ ႏွစ္ မွ ၅ ႏွစ္
အဲဒီအရြယ္မွာ ကေလးဟာ ေငြနဲ႔ ပစၥည္းကို ၀ယ္လို႔ရတယ္ဆိုတာ နားလည္သင္႔ပါတယ္။ ေငြကို အလုပ္လုပ္ၿပီး ရွာႏိုင္ေၾကာင္း သိသင္႔ပါတယ္။ လိုခ်င္တာကို (want) မ၀ယ္ယူနိုင္ခင္ ေစာင္႔ဆိုင္းတတ္တဲ႔ အေလ႔အက်င္႔ သင္ေပးရပါမယ္။ ဆိုလိုတာက လိုအပ္တာ (need) နဲ႔ လိုခ်င္တာ (want) ကို အဲဒီအရြယ္ကတည္းက ခြဲခြဲျခား နားလည္ေအာင္ လုပ္ေပးထားသင္႔တယ္။ မေတာ္ေလာဘမျဖစ္ေအာင္၊ မျဖဳန္းတီးေအာင္ သိေစဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အသက္ ၆ ႏွစ္မွ ၁၀ ႏွစ္
အဲဒီအသက္အရြယ္မွာ ကေလးဟာ ေငြ ဘယ္လို သံုးရမလဲ (ဘယ္လို ေရြးခ်ယ္ ၀ယ္ယူရမလဲ) ဆိုတာ နားလည္သင္႔ပါတယ္။ ေစ်း၀ယ္ထြက္ပံုကိုလည္း သင္ျပသင္႔တယ္၊ ဒါေပမဲ႔ အြန္လိုင္းကေန ၀ယ္ယူႏိုင္တဲ႔ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းေတြ မ်ားျပားျခင္း၊ ေၾကာ္ျငာေတြမ်ားျပားျခင္းက ကေလးကို အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေငြကို ဘဏ္အေကာင္႔ဖြင္႔ၿပီး သိမ္းထားႏိုင္တယ္၊ အတိုးရႏိုင္တယ္ဆိုတာလည္း သိေစအပ္ပါတယ္။

အသက္ ၁၁ ႏွစ္မွ ၁၃ ႏွစ္
ကေလးဟာ ရတဲ႔ေငြရဲ႕ ၁၀ ရာခိုင္ႏွႈန္းကို စုေဆာင္းသင္႔တယ္ဆိုတာ နားလည္သင္႔ပါတယ္။ အြန္လိုင္းကေန ခရက္ဒစ္ကဒ္ သံုးျခင္းဟာ ကိုယ္႔ရဲ႕ password အခိုးခံရၿပီး၊ အႏၱရာယ္ရွိႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိထားသင္႔ပါတယ္။ ငယ္စဥ္ကတည္းက စုေဆာင္းျခင္းဟာ ေရရွည္ ပိုမိုစုေဆာင္းႏိုင္မွႈကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ခရက္ဒစ္ကဒ္ ဆုိတာ အေၾကြး၀ယ္ယူႏိုင္တဲ႔ ကဒ္ျဖစ္တာမို႔၊ လစဥ္ ေငြမျဖည့္ႏိုင္တာထက္ ပိုသံုးေနရင္ အေၾကြးေတြ အမ်ားႀကီး တိုးပြားလာႏိုင္ပါတယ္ဆိုတာ သိထားဖို႔ လိုပါတယ္။

အသက္ ၁၄ ႏွစ္မွ ၁၈ ႏွစ္
ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြအတြက္ ေကာလိပ္စရိတ္က အရမ္းေစ်းႀကီးတယ္ဆိုတာ နားလည္ထားရမယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေက်ာင္းကို သတိထား ေရြးခ်ယ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ကိုယ္႔ ေမွ်ာ္လင္႔ထားတဲ႔ အလုပ္အကိုင္အတြက္ အက်ဳိးျဖစ္မယ္႔ ေက်ာင္းစရိတ္ေခ်းငွားမွႈကိုသာ လုပ္သင္႔ပါတယ္။ ေငြစကၠဴနဲ႔ ကိုယ္မေပးေခ်ႏုိင္တဲ႔ဟာမ်ဳိးကို ခရစ္ဒစ္ကဒ္ကို အသံုးျပဳ ၀ယ္ယူတာမ်ဳိး ေရွာင္ရွားသင္႔တယ္။ မိမိကိုယ္ပိုင္၀င္ေငြ ရွိၿပီဆိုတာနဲ႔ အခြန္ေပးေဆာင္ရလိမ္႔မယ္။ ကိုယ္ပိုင္ ဘတ္ဂ်က္ကို စနစ္တက် သံုးတတ္သင္႔တယ္။ စုေဆာင္းဖို႔နဲ႔ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ဖို႔ အေကာင္းဆံုးေနရာက Roth IRA ျဖစ္တယ္။

အသက္ ၁၈ ႏွစ္ႏွင္႔ အထက္
အရြယ္ေရာက္သူတိုင္းဟာ လစဥ္ ၀င္ေငြရၿပီဆိုတာနဲ႔ ခရက္ဒစ္ကဒ္ ကိုသာ သံုးသင္႔ပါတယ္။ ေငြစကၠဴကို ကိုင္မေနသင္႔ေတာ႔ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ အသက္အာမခံလုပ္မထားရင္ ေနာက္ေက်ာမေအးလို႔ ဘယ္ေတာ႔မွ စိတ္ခ်မ္းသာမည္ မဟုတ္ပါ။ ကိုယ္႔ရဲ႕ အပိုေငြကို ဘယ္မွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမလဲဆိုတာ စဥ္းစားသင္႔ပါတယ္။

အထက္ပါ အခ်က္ေတြက လူတစ္ဦးခ်င္းအတြက္ ေငြေၾကးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေျခခံက်တဲ႔ အခ်က္ေတြ ျဖစ္သလို၊ ကိုယ္ပိုင္ ဘတ္ဂ်က္ထိန္းသိမ္းမွႈမွာလည္း အားနည္းမွႈအမ်ားဆံုးရွိေနတဲ႔ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတရဲ႕ ေငြေၾကးအႀကံေပးအဖြဲ႔က ေျပာဆိုပါတယ္။

၀င္႔ထန္း
Source: NY Times

ဖုန္းတစ္လုံး က်ပ္ငါးေထာင္ျဖင့္ မၾကာမီ ေရာင္းခ်ေပးေတာ့မည္္

ေငြက်ပ္ ငါးေထာင္ႏႈန္းျဖင့္ အင္တာနက္ပါ သံုးစဲြႏုိင္ေသာ ဖုန္းမ်ားအား ယခုႏွစ္အတြင္း အမ်ားျပည္သူ သံုးစဲြႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဝန္ေဆာင္ မႈေပးသည့္ ေရႊျပည္တံခြန္ကုမၸဏီမွ မန္ေနးဂ်င္း ဒါ႐ိုက္တာ ဦးလြင္ႏုိင္ဦးက ေျပာသည္။ ”ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ထားတာပါ။ ဒီႏႈန္းနဲ႔ ဖုန္းသံုးစဲြႏိုင္ဖုိ႔ အတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ ေဆာင္ရြက္ေပးတာပါ။ အဓိက ကေတာ့ ဝင္ေငြနည္းတဲ့ ျပည္သူ ေတြနဲ႔ အေျခခံလူတန္းစားေတြ ဖုန္း သံုးစဲြႏုိင္ေအာင္ ရည္ရြယ္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးက ေဆာင္ရြက္ ေပးျခင္းျဖစ္ပါတယ္” ဟု အထက္ပါ ပုဂၢိဳလ္က ေျပာသည္။ အဆုိပါ ဖုန္းလိုင္းအား ၅ ႏွစ္အတြင္း ဖုန္းလိုင္း သန္း ၃ဝ ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ခ်ိေပးသြားမည္ ျဖစ္ ၿပီး ယခုႏွစ္အတြင္း ဖုန္းလိုင္း ၁သန္း ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ခ်ိေပးမည္ ျဖစ္ ေၾကာင္း သိရသည္။ ”ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္မႈ မရိွပါဘူး။ အထြက္ေခၚဆုိႏႈန္း ၿမိဳ႕တြင္း ၂၅ က်ပ္၊ နယ္ေဝး ၃ဝက်ပ္နဲ႔ ေကာက္ခံသြားမွာပါ။ ဖုန္းကတ္ ေတြကိုလည္း ဖုန္းဆုိင္ေတြမွာ မွတ္ပံုတင္ျပ႐ုံနဲ႔ ဝယ္ႏိုင္မွာပါ။ ဘယ္ ေတာ့ဖုန္းေတြ ခ်ထားေပးမလဲ ဆုိတာကေတာ့ လာမယ့္ မတ္လမွာ စတင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ရိွပါတယ္” ဟု အထက္ပါပုဂၢိဳလ္က ဆက္လက္ ေျပာသည္။ ၄င္းဖုန္းမ်ားအား စတင္ သံုးစဲြခြင့္ရပါက တစ္ခါသံုးဖုန္းကတ္မ်ား ကဲ့သို႔ နံပါတ္ေျပာင္းလဲသြားမည္ မဟုတ္ဘဲ နံပါတ္အေသ ဖုန္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း၊ 3 G ကြန္ရက္စနစ္ျဖင့္ ေပးသြားမည္ျဖစ္ၿပီး ဖုန္းေဘလ္ႀကိဳ တင္ေငြျဖည့္ကတ္ စနစ္ျဖင့္ အသံုး ျပဳရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း နံပါတ္မွာ ဝ၉-၁ ျဖင့္ စတင္သြားမည္ ျဖစ္ ေၾကာင္း၊ အင္တာနက္သံုးစဲြမႈမွာ ျမန္ ႏႈန္းအေပၚ မူတည္၍ က်သင့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ”ဖုန္းကေတာ့ GSM ဖုန္း အမ်ဳိးအစားပါ။ ျပည္တြင္းေခၚဆိုမႈ သာမက အာဆီယံနဲ႔ အာရွႏိုင္ငံ မ်ားကိုပါ ဖုန္းေခၚဆုိႏိုင္မွာပါ။ ႏႈန္း ထားကေတာ့ လက္ရိွအသံုးျပဳေန တဲ့ ႏႈန္းအတုိင္း ကတ္ထဲက ႏုတ္ ယူသြားမွာပါ။ ပထမႏွစ္ ဖုန္း၁သန္းမွာေတာ့ ရန္ကုန္ တုိင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ဧရာဝတီတုိင္းေဒသႀကီး ၂ ခုပဲ သံုးစဲြႏုိင္မွာပါ။ ေနာက္ပိုင္း မႏၲေလးတုိင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ေနျပည္ ေတာ္တုိင္းေဒသႀကီးတုိ႔ အျပင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး သံုးစဲြႏိုင္ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ သြားမွာပါ” ဟု ၄င္းက ဆက္လက္ ေျပာသည္။ အဆိုပါ ဖုန္းမ်ားအား ႏုိင္ငံ ေတာ္ အစိုးရမွ ၄ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ေရႊျပည္တံခြန္ ကုမၸဏီမွ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ႏွင့္ သံုးစဲြသူမ်ားမွ ဝင္ေရာက္ ရွယ္ ယာဝင္မည္ဆုိပါက ၃ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ခြင့္ျပဳေပးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဖုန္း လိုင္း သန္း ၃ဝ အတြက္ ေဒၚလာ သန္း ၇၇ဝ ကုန္က်မည္ျဖစ္ၿပီး ရွယ္ ယာဝင္မည္ဆုိပါက ပထမႏွစ္ ဖုန္းလိုင္း ၁သန္းအတြက္ ေငြက်ပ္ အနည္းဆံုး ၂ သိန္းခန္႔ သတ္မွတ္သြားမည္ ျဖစ္ၿပီး ရွယ္ယာဝင္ခြင့္မ်ားအား စီမံကိန္းစတင္ၿပီး ၃ လႏွင့္ ၆ လအတြင္း ေဆာင္ရြက္ေပးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အဆိုပါ ဖုန္းမ်ားအတြက္ ႀကိဳ တင္ေငြျဖည့္ကတ္မ်ားမွာ က်ပ္ ငါးေထာင္တန္ကတ္၊ က်ပ္တစ္ေသာင္းကတ္ႏွင့္ က်ပ္ငါးေသာင္း ကတ္မ်ား ဟူ၍ သံုးမ်ဳိး ထုတ္လုပ္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ေပၚျပဴလာသတင္းဂ်ာနယ္